Sunday, August 15, 2010

Vaak banghang vom hiam?

Kisam hiven. Vom kei leh amah 'mel' (color) neilo ding hi. Tangthu ah - vaak in mi zemzem in a tawpna ah amah a kizemna ding om nawnlo in belmang kinuh, tua manin vaak tuni tan vom suak hi - kici hi. 'Tangthu' himawk ahih cianga a pian laitaka mute in a gen uh a kigen toto, a kimangsaklo thu hi dinga, tua manin zong maan lel ding hi. Maanlo hi cihna ding proof om tuanlo a, maan hi cihna ding proof zong om tuanlo hi. Mihing te Zawng pan piang hi a ci pawl om a, mihing te Pasian bawl hi cih Christian te in i um hi. Mihing pilna themcik tawh bel kisutkhia zolo hi. Up ding hilel a, theihzawh ding hilo hi. Vaak banghang vom a, vasa dangte bang hang gial uh hiam? Kisam hilel hi. A tua dinga a kibawl, piansak laia kipiangsak hilel a, ei buaipih ding omlo hi. Banghang vaphual lu guh vive tawh kidim? Kisam hilel hi. A tua banga a om ciang vaphual ahihna kilanga, mul khawng po thilthel leh vaphual ahihna om lo ding hi. Vamul khawng suak lel ding hi. Ahih kei leh min pia masa khat peuh min piak tawh kiciamteh lel ding hi.

Akpi in banghang nawi neilo hiam? Kicinglo hiven. Tangthu ah akpi in nawi hawmhawm a, a tawpna ah ama ading zong hawmkhin in kicing nawnlo a, tua manin akpi in nawi neilo hi kici hi. Tuni dong akpi nawi nei om nailo hi. Ak khawi khempeuh in thei ding hi. Akno a keuh ciang a keuh ni mah in leilak phiat in an zong pah uh a, vokno suak, bawngno suak bangin a pi nawi teplo, a pi nawi tawh kivak phot cih omlo hi. Amau nek ding a pi in zong haizan sak tuanlo a, phiatkhiat sak bek hi. A muh bangbang uh a neu a lian tu pah leihleih uh a, an kizontawm pah lel uh hi. Mu in hong vil leh bel akpi in a kha nuai ah sel in liah cip a, kimusak lo hi. Aknote in zong lauhhuai om cih thei leh (a kihilh khol mah ahi diam) a pi khanuai zuan damdam uh a, a pi khazak nuai ah kibu tek uh hi.

Thankik in no a neih ciang bang hangin kem in khoilo hiam? Kisam hiven. Akpi in nawi a neihloh hangin a note ann zonpih a, a let dong kikholhpih buang hi. Thankik leuleu in bel a tui khit ciang a tuite gul in ne maw, ahih kei leh keuh maw cih zong theilo hi. Vakmangsan lel hi. A tui lei lak ah phum in vakmang san a, a tuina mun zong phawk nawnlo. A no keuh maw keuh lo cih zong phawk nawn se lo hi. A note in a nu leh pa thei in na um hia? A DNA test le uh bel thei kha ve. Thankik te in DNA test a hih ding uh mihing ngaihsut pak in bel gamla lai leh kilawm mate? A nu leh pa a theih uh kisam khollo hi inteh. Tua ahih leh a mangthang, a vakthap a hi diam? Hi tuanlo sam. A nu, a pa khawng mah tawh tano a neih khop kik na mel uh zong i thei a hia! Sisan kinai hileh tate ginalo thei cih khawng a ngaihsun tam uh? Uphuai khol sih mate? Ka nu ka pa kua ahi tam ciin a lungngai ngei tam uh? Theih utna lungsim khawng a nei tei tam uh? Nei lo maithei, nei maithei. A neih uh hang a theihna ding uh ollo kha ding. I panpih thei diam? I panpih man diam? I panpih a phatuam diam?

Ngasa a tui ciang a tui keuh dong cingin kem in a khoi tam uh? A no keuh leh e? A no a khoi toto diam? Tuipi lianpi sungah ka no tua hi ei, ka pi tua hi ei, ka pa tua hi ei.... ka sanggamte tua teng hi ei ciin a kankan tam uh? Theihpih khol khang mate? Theihpih leng a phatuam diam? Theihpih in a note uh ciamtehsak in, a let uh ciang 'hih na pi, hih na pa, hih na na nu' ciin hilh kik leng e. Phatuam tam? Bang meetna a om tam? Theihloh pen a meetna a om diam leh? A kitheihloh uh pen a nuamzaw diam? A hoihzaw dinga a bawlpa bawl ahi tam? Ahih kei leh a thei banlo ding zaha 'hai' a kibawl ahi uh tam? Ngaihsutna neilo ding, thu ciamteh theilo dinga kibawl ahi tam? Ahi kei leh ngaihsutna nei, kithei tek uh, innkuan, beh leh phung, u leh nau mah tawh kithei a nungta mah uh ahi tam? A nuntakzia uh en theihpihlo zaw i hi tam?

Mihing ten i u i nau, sanggam u leh nau i kitheih pen a phattuamna bang ahia? A phattuamlohna a om diam? Kitheilo hizaw leng a hoihzaw tam? A kitheisa in i khankhiat sangin a kitheilo in kikhangkhia leh a nuamzaw tam? Ganhingte bangin eima nuntakna ding ciat ngaihsun in zongin sem leng a nuamzaw tam? Kipawl, kizom, kikhawl in i om pen nekzonna namkhat mah hilel hiam? Kitheih kinaih pen nuntakna neite omzia ding mah ahi tam? A tuabang tawh buai selo te nuntakna leh a tua bang tawh buaite nuntakna a kibang veve hiam? Mawtaw, vanleng, meileng, khawng i bawl pen a kisam takpi mah hi ding hiam? Machine, weapon, tools, engine, khawng a kibawl pen a kul mana kibawl hiding maw, a ommawh khat khut ommawh mana kibawl hiding maw? Guahzuk hun, nisat hun ding i theihkholh khawng a metna om takpi mah hiam? Puansilh nikten khawng i lim zat mahmah pen a tua dinga piang mah hi ding i hiam?

Vaak pen a kang hong suak khin leh vaak mah a hilai veve diam? Zawhngeu pen nidangin a gial philhphelh hi a, tu hun ciang, a vom, a kang, a san, a mel tuamtuam hong omta hi. Zawhngeu mah hiveve lai hi. Mi eitungah gilo mahmah dingin ei zong mi tungah dik tuan kei leng a kibang mah hilel lo diam. Zawhngeu a kang sitset hang zawhngeu mah hilai veve hi. Vaak a kang hang vaak mah hi lai veve a, sahang a kang hangin sahang mah hilai veve hi. Akpi nawi ngau liahluah in kai dangdang leh bel nuihsuak huai ngel ve.


Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments: