Monday, April 30, 2007

BA zo in kumpi nasep zong pah zawzen

Nek ding mah hamsa ahih manin BA pass peuh leng (a pass lo zong om) kumpi nasep zong pah in mai theihna teng ah mai gawp. Sum mah haksa i hih cianga. A thupi, a lian, a manpha ki zong banlo, ki ngaihsun ban nailo, ngaihsun baan ta leeng kisem zo nailo hi mawk hi. Kigenthei lua, kizawng lua, minam economy niam lai ahih man hi.

Ni khat ni ciang i tung veve ding hi.

Nek tawm bek i lungkham hun in nikhat ni ciang hong kheng lai ding hi.

(zop lai ding)

Pil nuam lua zi/pasal nei manlo, hau nuam lua si masa zawzen!

Zomi te nuntakna hong ki lamdan tawh kituak in ngaihsutna, lunggulh, deih, thupi i sak cih bangin naa tampi hong kikhel hi. Tua sung pan a thu lian mahmah khat pen pilna thu hi. Hauhna pen i theihsa hi a, i zon sa khat hizaw hi. Pilna i lim zon saan pen sawt nailo zaw hi.

Nam dang te in zong hauhna na zong masa uh a, pilna zong na zong uh hi. Tua hauhna leh pilna zonna ah namdangte in Zomite sangin pilna na zong masa uh a, hauhna zong na zong masa uh hi. Tuni tanin tua pen meileng bangin a kizui ngitnget ahi hi.

Tua banga i zonna lam ciat ah hun tampi beisak a i mimal nuntakna leh inkuan ngaihsun manlo a hun beisakna pen a lamdang khat ahi hi.

(zop lai ding)

Zi nei masa ding maw, lai sim masa ding

Hih tawh kisai ngaihsutna pawlkhat omte mipi lakah va gen ding kilawmlo thei ahih manin keima blog bek mah ah kigelh leh hoih inteh ciin ka khentat hi.

Mihing ngaihsut theih ah a hoih penpen leh Lai Siangtho in hong hilh bel nek ding a kicin ciangin zi nei ding cih ahi hi.

"Na nuntakna ding zong masa in la, na an nek ding a kicin' ciang bekin na inn ding lamin zi leh ta nei pan in." Paunak 24: 27.

Tu lai, tu hun ciangin nek ding zonna pen a kipatna bulpi pen in laisim, pilna neih ahi hi. Pilna tawh nek kimu ta hi. Pilna tawh nek cing a, inn kilam thei hi. Ahi zongin mi khempeuh in tua pilna lampi zui thei khinlo hi. Laisim khempeuh pil hi tuanlo hi. A pil khempeuh a nek mu zong hi tuanlo a, a hai khempeuh a zawng hi tuanlo hi.

Laisim pen ei deih banga zoh ziauziau theih hi leh kisim masa tek ding hi. Ahi zongin zi leh ta neih zawh ciang a sim kik te in zong zo toto lel uh hi.

Mi khat in kum 5 sung tan 10 zo zo kei leh ama kum tampi a bei suak hi. Master a zawh ding kum tampi zekai a, master kum 2 in zo zo kei leuleu leh tampi nawngkai to lai hi. Tua manin ama pian kum pan sim in a kum upa ding ahih manin a ma nuntakna mailam ding zong a khual kisam hi.

Zi neih a kisap hun, a kum a cin leh neih mai a, pilna pen sih dong a sin theih ahih man in a hun kikhel thei pen zawh masak ding dan hi. Teek tanin zong zi neih theih cih hiveve sam a... ahi zongin a hun lai khat om leh kilawm.

(zop zel ding)

My experience at Yilan Retreat, Nov. 2006

http://evergreentaiwan.blogspot.com/

Wednesday, April 18, 2007

Khua khal la:

THEISIAM VE NGAIH - Tg. Pauno (Lengtong Pauno), Lengtong No. 3.

I.
Kei zuanna dinga tang khuakhal,
Heina peuh lenmui kai zilzial;
Huihkhi hong laang ngaih gim hong nam,
Taang kei sinlai hong kuai ngaihno,
Thelnah leng in zaideih awi e.

Sakkik:
Khawlkhawm ve ni theibang sen a tanglungtup
Liapal ngaihno, Lungsit kei aw, tomkal melmuh
Vang ngaih simthu leel dih ni
Mabang kong pat ding sinlai gu bang hong zen lua e,
Theisiam ve maw ngaih aw.


II.
Sawlkha taang nuai ah khattang lungzuan,
Zaideih naubang awiawi zong,
Tang ka zaila'n lungzuan kei ta,
Naubang kah heh hong nem zolo, mawtaw?
Lungzuan khuakhal lenmui kai.

Sakkik

III.
Laitual lenna lungtup lia nem,
Angkawi ding tembang kong deih aw,
Khuatuah dih ve lungzuan na e,
Kei zuan hong nem dih aw ngaih aw,
Nang lo kei zuan nem zo omlo!

Sakkik:
Khawlkhawm ve ni theibang sen a tanglungtup,
Liapal ngaihno, Lungsit kei aw, tomkal melmuh,
Vang ngaih simthu leel dih ni,
Mabang kong pat ding sinlai gu bang hong zen lua e,
Theisiam ve maw ngaih aw.

Nanglo kei zuan nem zo omlo (Kei zuan nem zo nang bek om)
Nanglo keizuan nem zo omlo (Kei zuan nem zo nang bek om)


(Solkha taang Pahtang dawn pan thangzam luangsai tawh hih la na sa ngeungeu mah dih ve)


Khuakhal lungzuan sialkhawm diamdiam ni.


Hau Za Cin
Phuitong Liim

Dear U Suanpi leh a kuamah peuh,

Hih U Suanpi dotna ka dawn ma in tuma lam, February kha sung innlam ka ciah kal in kua hiam in, "Kawllam ah teeng ngei na hiam, Tahan pan pem na hiam...." cih dan in hong dong hih tuak a, tua pen ka ciah sung email te ka tun kik ciang tamlua ahih manin sim khin lo in tampi ka pai hi. Tua man in memberpih te khat in ' tua dotna pen dawng nailo hi ve teh aw' hong cih ciangin tua bang dotna om hi maw cih ka thei pan a, tu-in kong dawng khawm sawm ding.

Ka pa Dalzazi (Diary) pan in -

1. Kum 1918 in Thalmual pan ka pupi uh Hong Cin in Tuisiing Khua (tu in Vapar khua), Mizogam na satto hi.

2. Tuisiing khua (Vapar) leh Murlen khua ah 1934 kum in Hausa khat nuai ah na kigawm a, Tuisiing khuate Murlen ah kisuanto uh hi. [Murlen pen Hnahlan Hausapa in a tapa Pu Saithuam, a zi Pi Ngai Kang a inntuanna in kum 1933 in na sat uh hi].

3. 1954 (?) pawlin Hausapa si, tua hun in Mizogam ah hausa thuneihna kibeisak a, District council in vaihawm hi.

4. 1966 in Mizogam buaina kipan a, tua ciangin khua khempeuh galkap omna khua ah kisuan in, khualuite ki haltum hi. Village Grouping kici hi.

5. Tua sung Murlen pen Hnahlan ah kigawmto hi.

6. Buai a ven deuh, MNF leh INDIA in 'kikapna a khawlsak' (cease fire) ciangin, 1977 pawlin innkuan 12 in Murlen ah ciahkik uh hi.

7. 1986 ciang India kumpi leh MNF in kilemna bawl in, 1987 ciangin Mizogam hong piang hi.

8. Tua zawh mi tampi khualui ah hong ciahkik hi. Tu hun tanin zong hong kik omlai.

9. Khua a gawm uh ciang a taisan tampi om - pawlkhat kawllam ah, pawlkhat meitei gam ah, pawlkhat nitumna lam ah, etc. Ka ni te Kawlgam ah tai a, Ko Meitei gamah tai ka hih man un, tu tan ka ni Tahan ah om lai a, ko Meitei gam pan Khualui ah ka ciah kik uh hi.

10. Khua khat ah om khawm sa pen gambuai hangin kimu ban nawnlo in, gamlapi in hong halta hi.

Leitung..... .....


Tua manin Murlen khua Hnahlan ah gawmkhop uh ciang khua kihal a, Buh, vaimim, taang, inn, etc. gan, ui leh kel, vawk, ak.......... .. bangci om hiam kithei nawnlo hi. Kum 10 a omloh sungin khua na gambu khinta hi dan hi.

Murlen pen nidangin Veng nih kisuah a, hausapa veng ah luseipau zangte, Tuisiing veng ah Zomi te a teng hi. Murlen Tuisiing veng a omna khawng zong Hausanu Pi Ngai Kang deihsakna hang mah hih tuak hi. Ama hang mah in Zomi tein Gospel thu Jesu thu kithei in, makai masa pawlkhatte tua gah hong nosuah ahi hi.

(Thu kicing zaw sia Rev. GK Nang, USA in thei ding hi. A u, tu laitak a Kawlpi ah om pen Murlen ah Christian suak masa pente lakah khat hi. Pi Ngai Kang mapatpih mah hih tuak).
Murlen pen Pasian nasem 30 val a pian khiatna khua hi. Inn tawm cik ahih hang Mizogam ah khua lamdangin a kigen hi. Bethlehem of Mizogam i ci thei diam. Ka theih te min hong gualsuk mawkmak leng, ka theihloh om hi -

1. (L) Rev. Khup Za Go, Delhi
2. Rev. Dr. GK Nang, Fuller Theological College, USA
3. Rev. Dr. JM Ngul Khan Pau, Gen. Secy, CBCNEI, Guwahati (www. cbcnei.com)
4. Dr. Rev. Enn Za Sian, ES, CBA, Lamka
5. Rev Dr. Khen Za Sian, Kawlpi
6. Rev. S. Neng Za Khup, NECTAR Director, Shillong
7. Rev. Chhunglawma, Aizawl
8. Rev. Zathanga, Kolosib
9. Rev. Thanzual a, Aizawl
10. Rev. Lalchungnunga, Kawlpi (?)
11. Rev. Suan Khan Thang, Aizawl
12. Sianu Awi Ngaih Lun, Champhai (tu laitak Kolkatta)
13. Rev. Lang Gin, Lanva
14.

Mi masate leh mizogam pua ah a omte min a thei lo hi ing. Sia Khen in Kawllam a omte min hong huh henla, Sia GK Nang in mi masa te min hong huh leh hong kimzaw deuh in um ing. Lungdam.


Hau Za Cin
Phuitong Liim

Sia Nang pan laikhak:

Dr. Cinpu,

Hih nong laigelh tawh a kisai lian lo khatin 1983 kuma Lamka pan Mizogamah gospel ka paina thu "Lungdamna Aw" (Oct.-Nov.1983) editorial a ka gelh ka muh kik ciangin kei zong ka lung hong leeng pian ahih ciangin hong gelh ing. Na tampi kikheel khin ta.

"Mizogam eimi kim khat in a sapna uh bangin Sept.14 pan Oct.5,1983 sung Sia G.K.Nang, Pastor Lang Gin, Upa H.K. Tawtak leh Upa Thawng Kap va zin uh hi. Guite Khawk Numei Khoppi Sept.16-18, sung Tuimui khua-ah zang kawmin tua panin Mizogam paisuak uh hi.

"Hnahlan, Vapar, Ngur, Champhai, Murlen, Vaikhawtlang, Hiangmun a phak khit uh ciangin Oct.5,1983 ni-in cidamin Lamka tung kik uh hi. Hnahlan khua pen khua lian khat hi a, inn 300 val omin, Administrative Officer (AO) omna hi. Eimi inn 50 val om hi. Eimite Presbyterian leh Roman Catholic-in kikhen a, Biakinn nei tuak uh hi. Presbyterian a omte in Lusei pau zangin, Lai Siangtho leh labu zong amau aa zang hi. Vapar khua-ah inn 40 phial omin, eimi bek omna khua hi. Presbyterian leh United Penticostal Church ah kikhen uh a, Biakinn zong neituak uh hi. Lai Siangtho leh Labu Lusei aa mah zangin kikhopna sungah Lusei pau mah zang uh hi. Ngur khua-ah inn 120 lakah eimi 50 val om a, Presbyterian Pawlpi sungah omin Biakinn zong a tuamin nei uh hi. Murlen khua-ah inn 30 val lakah eimi inn 10 val om a, Presbyterian mahah om khawm uh hi. Vapar khua-ah inn nih leh Ngur khua-ah inn 6, mimal gawm 30 in CBA zom uh hi. Tu-in Mizogam khua thumah CBA Pawlpi om ta hi.

"Siate om sungin Ngur khua-ah nithum sung kikhopna nei uh a, mi 7 in tuiphumna ngah hi. Tuate lakah Upa Vial Khai' nu Pi Dim Khaw Zen kum 80 mi in zong tuiphumna ngah hi. "Tuiphumna mun ka tun' zawh kei leh zong hong pua un' ci napi-in Pasian in thaguanin ama khe tawh tung zo a, let zong kul loin inn tungkik zo hi. 1984 February kha ciangin Vapar khua-ah Khoppi neih kik dingin vaihawm uh hi.

"Murlen khua pen Editorpa pian'na khua hi a, Mizogam eimi omna khua-ah Pasian thu a tun' masakna khua khat ahi hi. 1942-1967 Silver Jubilee Pawi January 20-23, 1967 sungin zang uh a, phawk tawntungna mual zong phut uh hi. Tua mual suang a va muh uh cianign Sia G.K.Nang in Pasian kiangah lungdam kohna nei hi. Hih khua pana piang tu-in B.D. zo 4 om a, pastor sem 6 om zo hi. Hih khua pana tai Manipur lam zuante hi taleh Kawl gam lam zuante hi taleh Pasian in a khuavak a tangsak dingin zang hi ci-in kiphawk hi. Tua mual suang tungah hih bangin kigelh hi.

"1942-1967 PRESBYTERIAN CHURCH SILVER JUBILEE MURLEN C.C."

Lawmna

Lawi 1
Sial 1
Bawng 1
Keel 1
Vok 1
Ui 1
Ar 1
Lawm ni 20-23, Jan.1967.

"Hih Pawi bawlna-in gan namkim khat ciat kigo cihna hi. Tu-in hih munah mi a teen' not loh hangin a pai peuhmah in hah zel ahih manin tudongin muh theih dingin siang lai hi. " Hiangmun khua pen eimi bek omna hi a, Presbyterian, Evangelical Convention Church leh CBA pawlpi om hi. CBA Pawlpi pen tukum a om pan ahih manin amau sim loh biakinn nei vive hi. Thugen lasakna ei pau mah zang lai uh hi. CBA a kipat tungin mi 40 hi a, tu-in 60 pha ta uh ahih manin lungdam huai hi. Pasian in a tangzai zaw-a nasem dingin hong deih hi ci-in kimu ahih manin thungetna-ah Miozgam ei mite phawk ciat ni."

Tu-in Mizogam Pawlpite ZBC kici a, Pawlpi 17 pha ta hi. December, 2007 ciangin Silver Jubilee zang ding uh hi. Hun luite sutna hi e.

GKNang

Tuesday, April 3, 2007

Zomi thupisak masa ding maw Beh/Tribe/etc.

Zomi i thupisak nuam dan a tuam tek hi mawk e maw. Pawlkhat in Zomi mah thupisak 'masa' ngiat nuam in pawlkhat in Beh thupisak 'masa' nuam leuleu in, a hi zongin a tupna uh pen ZOMI mah hiveve hi. A bukim lo leitung ah bukim ding i sawm ciat a, a gina lo leitungah ginat i sawm ciat a, leitung mah nuam penpen mai e.

Ken Mizogam pan Zomi cih ka muh dan leh ka saan dan, promote ding ka deih dan leh Manipur ah sanggamte Zomi saan dan leh promote sawm dan a kibat lohna ka kikupkup mah bang un no zong mun tuamtuam a omte in ngaihsutna leh saan dan na kikum un. Ni khat ni ciangin hih tengteng pen kikum khawm nainai dingin hong kikaimat toto dinga, a hoih zaw ngaihsutna hong piang lai ding hi. Kikum manlo a General i suah pahpah ciang ngaihsutna hoih piang manlo hi, a topic mit zel hiven.

Zomi te omna kibanglo, mun tuamtuam ah omin, thu khat peuh i kikup pong hang in i ngaihsutna kibang theilo hi. Munkhat a om, khuakhat a teengkhawm Manipur, India a Zomi te ngaihsutna zong kibang lo a, min khat na nei zo nailo uh hi. Neih pah ding bel lamet huai in um ing.

Tua mah bangin Mizogam sunga teeng Zomi te ngaihsutna zong kibanglo a, Manipur, Mizogam leh Kawlgam suangthu banga a ki-um liliai nisim a kihoh ban, kikhawl thei, kizin batna mun ah zong muhdan, sandan, ngaihsut dan kibang lo ahih leh cikmah a kimu ngeilo US leh Malaysia, UK, Singapore, Japan, Korea, etc ah akikhenthang Zomi te ngaihsutna pen a kibang dingin up huai lo hi. Tua manin gen khawm in kikum leeng hong kinai sak semsem ding hi.

Tua ahih manin mun khat a teengte bek ngaihsut dan pen a dik hi ciin kisangpah thei ding hiam ci ing. Tua hang mahin kikup, kiho, kihilh, ki zaksak kisam a, kum khat kum nih sungin zong thu tampi kilamdang man hih tuak hi.

Bangbang hi leh -

Zomi i hih manin Zomi thupisak ding maw;
Zomi i hih manin Beh thupisak ding maw;
Zomi i hih manin Tribe thupisak ding maw;
Zomi i hih manin Penglam thupisak ding maw (he he... ciamnuihna hi sam e, hih pen).

Hau Za Cin
Phuitong Liim

Ngalliam i cih

Mizogam pan India Ambassador a sem masa khat Rangoon ah a tun toh ciangin amah vaidawnna kikhop ah HE Mr. (so and so)..... a Lushai, a cih leh amah dingto in "hilo, MIZO" ci in tu suk kik hi kici hi. Tua laigelhpa in MIZO PASALTHA, MIZO cih a zumpih lo pa hi ciin title pia hi.

Tuni a Sia Tg. Sianpu in Form fill up na ah ZOMI cih ka at ziauziau a cih ciang a tunga thu hong phawksak a, NGALLIAM ahih kei leh galhang mi thupi khat ahihna hong lak kasa hi. Malaysia ah Zomi ka hi cih direct in kizanga, Kawlgam ah a kizatna tuni i za kik a; tuma lam in Delhi ah Pa Swan Za Lian a tate kiangah Zomi ihi acih i za zo a, Jordan ah Pu LT Ngaihte in Ka tapa in Zomi ciin na kiciamteh ci kik a, adang zong tampi om lai in um ing. Tua bangin Zomi direct in zang ziauziau le'ng hoih kasa hi. Mi thupi kacih tua bang hi.

Mi nautang tampi ZOMI i kicihcih sangin milian khat in kei ZOMI ka hi acih ziau pen thupi mahmah a, kei tua tua ka hi a, Zomi zong ka kici uh cih nimnem sangin thupi kasa zaw hi. Zomi i kicih ut taktak leh. Officer te in ama office ah, pastor te in ama nasepna pawlpi ah, sangsia te in ama sanginn leh sangnaupangte mai ah, tua bangin sangnaupangte in zong lawm leh gual lak ah .....

Zomi on the move, move on......

Hau Za Cin
Phuitong Liim

April 4th: Daily Devotional by Max Lucado

"the One who came still comes and the One who spoke still speaks"

He is able…to run to the cry of those who are being tempted and tested and tried.
Hebrews 2:18 (AMP)

Jesus was angry enough to purge the temple, hungry enough to eat raw grain, distraught enough to weep in public, fun loving enough to be called a drunkard, winsome enough to attract kids, weary enough to sleep in a storm-bounced boat, poor enough to sleep on dirt and borrow a coin for a sermon illustration, radical enough to get kicked out of town, responsible enough to care for his mother, tempted enough to know the smell of Satan, and fearful enough to sweat blood.

But why? Why would heaven’s finest Son endure earth’s toughest pain? So you would know that “he is able…to run to the cry of…those who are being tempted and tested and tried.”

Whatever you are facing, he knows how you feel.

Next Door Savior
Max Lucado
©2000 - 2007