Wednesday, July 28, 2010

Frankfurt Ah Nai Nih Sung

Lufthansa vanleng tawh New York khuapi Kennedy International Airport pan nai 9 leh minit 20 ka len khit uh ciang Germany khuapi lian khat Frankfurt vanlengtual ka tu deda uh hi. Tua lai ah nai nih sung taam in, tua pan India khuapi New Delhi ka zuan kik uh hi. Ka tuanna ding uh vanleng omna lam ka zuat lai tak in vanlengtual sung kikawi pai kawikawi a, kahlei tai ah tuang, kahlei ah tokah, tuaksuk, kikhaitohna lift te ah tuang cih bangin kikhek pheiphei a, India lam zin dingte ngakna mun ka tung ngawngaw hi. German te in Indian te hong gamla ngaksak deuh hiam ka ci phial a, ahang in midangte ngakna mun pen naicik, saupi khe tawh pai kullo, kahleitai ah tuan kullo cih bangin vanleng masa pan kumkhiat ciang a pam deuh, a gei, cih bangin na om ziauziau hi. Ahi zongin ko hong tuacih cihna ding ka theihpak tuanloh manin hong koihna mun mah uh ka zuatmai kul hi. The world seems unfair at times, you know!

India lam zuana zin ding khempeuh ka kingakkhopna mun vuah nungak tangval, nupi papi, pitek putek ban ah mingo, mivom, mikang, misan cih bangin vun mel a tuamtuam ka om ngeingai uh a, tua lak ah sari silh vai nupi leh numei tam pen uh hi. Ka upmawh mawkmawk ah Germany ah a tanau meltheihte uh nasem a om veh a zin te a ciah ding hi in ka um pen mawk hi. Ka thei tuan sam kei hi. Van lianpipi sawn uh a, puan hoih mahmah silh tam hetlo uh hi. India te pen puanak leh pheituam cih khawng a hoih mahmah a deih masate hi khollo uh a, sum gum leh van-gil khawng a deih cinten te hizaw uh hi. Tua ahih manin a zawng thilthial a bat uh hang a taktak in sum leh sumgum, van-gil pen upmawh zah val na nei nuam khin khian gige nuam uh hi. A kizep dan lel tak uh tawh upmawh khialh theih, a zawng sak theih, 'ba i them' cih theih mawkmawk hi. Gandhian philosophy, 'simple living, high thinking' hi nuam diak uh hi.

Vanlengtual sung pan khuadak leng vanlengtual ah a lengkhia dinga vanleng kileh dudu cih khawng muh ding om a, hong tu cil a khawlna ding lam zuana kikhin litlit cih khawng leh a lengkhia dinga a lenkhiatna mun ngaka kiguala ding phei temtam khawng muh ding tam hi. Vasa leh pengpelep leng cih khawng kimu khollo a, khuaivah leh khuaipi leng zong kimu lo hi. Vanleng khuai vaitung banga kileh ziahziah lak ah khuailal banga ging hehu kitamzak pen a, nek leh dawn zuakna mun pan aksa kan gim leh coffee kaang (burnt) gim nam kitam zak leuleu hi. Lawmngai kikawi leh kitawp ngakngak nau ann kimuam bang phial a kimuktuah muh ding tam a, a vom a kang cih omlo kigual phei mai uh hi. India mite zong 'inn tun ma' ciin am uh hingel lel lo dia, inn tung leh kimuh ding bek zong ollo ding hiven. Leitung pen ahih ding bang tak in hi hi kici nuam phial hi. Eima deihtelna leh eima suahtakna ciat tawh kiom hi mai a, freedom a kizang ciat cihna hi. Anne pawl, niangtui dawn pawl, vanleng en pawl, mi dang en a dak ngawkngawk pawl cih bangin vanlengtual sungah bel nasep dang om khollo ahih ciang kimanlah tek veve hi. Vanzuakna khat ah ka lut leh souvenir ka zuak uh ci a, ka et suksuk leh World Cup 2006 laia Germany Key Chain leh pen, puansilh leh flags cihte na kizuak a, kei zong key chain ka lei pah hi. Ka US dollar kizang thei a, ka Indian rupees kizang theilo bilbel hi - is it fair?

Ka khuadak phei leh a galkhat ah post office hileh kilawm tak khat om a, tua sungah nasem honkhat om tawh kibang hi. Tua inn pen a kilam saan hiam, a kipuahpha laitak hiam, a kiphel laitak hizaw hiam khat hi ngel ding hi. Vak phei a va et ka ut phial a, ahi zongin kongkhak kihong napi vakkhiat ding kikham bikbek hi. Muhnop tuamtuam kigal et kawikawi lel a, a khuasung a kimu thei na tantan ki en a, inn sang khollo leh lian pipi bek kimu in, inn bawlna kahlei sang crane leh iron bar tampi kigalmuh pen hi. Development nasep tampi kisem hiding cih hong phawksak hi. Ka pai kik ciang na thupi ngel ve!

Ka vanleng uh hong kidawh phei ta a, ka lenkik ding uh hun hong cingta hi. A lut masa ding ka kigual demdam uh a, vai pitek leh naupang puanggial silhte ama pek pan na dingkhol uh ahih manin a nunung lam ah ka ding hi. Ka maia paite in kinawh deuh leh ka khe kham phadawm ding hi a, ka cih kawmkawm in ka hun hong tung sam a, ka lut phei leh vai gim - dal, dalda, pyas, masala, etc cihte na nam vengvung mai hi. India ciah ding vanleng mah hi cih kitel pah hi. Ka tutna ding ka zuatphei leh ka tutna ding ah van lianpi khat a tungah talo na kikoih a, a neipa in a koihna ding zongin na khuadakdak hi. A taktak in van lianlua pen vanlengsung kilutpihlo a, a van bawm ah kipuasak hizaw hi. Kala te lak ah bel ahi theilo omlo a, ahi thei zong om lua khollo hi. Na kizop siam dan, na kiho siam dandan hizaw - hi thei, hilo thei. A tawpna ciang ka tutna ding hong awng thei a, amah zong lungdamtak in tuta hi, a van pen vanleng nungakte in a pamlam ah koihsak uh ahih manin.

Vanleng hong ginga, ka lengkhiatna ding mun lam uh zuanin ka tai phei uh a, ka tun uh ciang a leng masa dingte na kigual ta a, ko zong ka ngak uh hi. Khuadak kawikawi in Frankfurt vanlengtual hoihna tuamtuam ka mit dim tawh en ding ciin ka am mahmah a, ka mit hak lela in ka en kawikawi hi. Vanleng a tam dan, mi khualzin tam hi kei leh hizah vanleng omlo ding ahih dan, Germany gam ah mite khualzin nuam mahmah hi ding cih khawng ka ngaihsun kawmkawm hi. Hun khat laia gam lipkhaphuai, a kimulkim mahmah gam pen tuni ciangin science leh technology lamah a mainawt leh madawk gam hita in, amau pau mahmah zong a kizel kawikawi ahihna ka ngaihsut ciang mite pilna leh hanciamna, nasep kuhkalna te kineu ngaihsutsak theilo cih ka mu hi. Hun khat laiain gilo taleh pil in siam in hau peuhleh mite in a gam uh munuam in zuan uh a, khantohna ding zongin amau kiang pan pilna tampi sin uh hi. German mite a lian gemgam minam ahih mah bangin a thukhualna lam vuah a lungsim uh zong lian mahmah zel hi dingin ka um hi. Tua bang khawng ngaihsun kawmkawm in ka vanleng uh hong kihei dada in, a taina ding lampi maingat in hong ding a, thakhat thu in sik gin veuveu in hong ham ceca a, zinling banga kising liahliah kawmin hong tai a, hat deuhdeuh, hat deuhdeuh in a muk kilamto in a mei in zuito a, vantung ah kilamto in a lengkhia ka hilel tak uh hi.

Germany khuapi lian Frankfurt a nusia ding ka hitakpi ta uh a, khuapi tung ah leng kawikawi mah leh inn leh kongzing teng, mual neu cikcik hing dipdep te, luineu leh guazu ding meikai te cih loh mihing leh mawtaw cihte kitam muh theilo a, vanleng sang len to deuhdeuh in meipi sungah ka lutto uh a, nuailam bangmah kimu thei nawnlo in meipi bek in hong liahta hi. Kekkia te khenlam, guahzu meikai in a bop phak loh vantung leh gimna tawlna namkim omna leitung kikal ah nuamtak in ka leng diaidiai uh a, ka tutna gei a puanza lum silh in, ka tunga meivak sumit in, ka mit si in ka ihmu hiaihiai hi. Ka khanlawh ciang vanleng nungakte in nek ding dawn ding hong tawi uh a, tuate ne kawmkawm in ka masuan New Delhi leh innkuanpih it leh ngaih u leh naute kiang lam ka zuan diaidiai uh hi. Cidam in Delhi vanlengtual ah hong dawn uh a, lungdam maitai khut kilen in inn ka zuan uh hi.

Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments: