Friday, July 23, 2010

Kangmei patau huihpi guahsia

Taiwan ah guahpi zu in tui hong khanga guam leh mual te kicim in mi tampi in a inn leh lo uh taan in a gam uh kieukhia a, supna tampi a thuak ban vuah amau nuntakna mahmah sihna tuak ahih manin ka lungsim ah ka pi in a gen theih zel, thu a nget cianga, ....Topa aw, kangmei patau huihpi guahsia lak pan hong kem in.... a cih zelte ka phawk velval hi. Ama khangah kialpi nihvei na tuak a, gamlak singgah leh singteh tawh a kivak hun uh om hih tuak hi. Lo pan piang buh leh bal, vaimim leh be te kicinglo a, singgah theipuam a zon tawm uh tawh zong a kicinloh hun om hih tuak hi. Tua banga kialpi a tuak uh ciang nektawm zongin buai den uh ahih manin a innsia, a losia uh puah manlo in huihpi guahsia thuak in omzel uh hi. Tua banga nektawm zonga gim leh tawla a om laitak un huihpi guahsia in behlap leh gim kibehlap suak ahih manin hamsa semsem a, tua bang haksatna tawh kipelh pen Pasian thupha hi ciin ngaihsun uh hi. [Pasian, tuni a i biak pen ahi diam i thei kei a, ahi zongin 'van leh lei a bawlpa' kiangah thupha na ngen uh hi.]


Tuhun ciangin inn leh lo zong hoihzaw ta, khantohna tawh kituak in vanzat zong hoihzaw, tozaw, kipzaw ahih manin huihpi nung ding kikihta lua nawnlo a, guahpi zu ding kikihta lua nawnlo tawh kibang hi. Inn lah bitta, guahzu maimai in letzo nawn samlo a, a tam a tawm zongin guah lak pan bit lel hi. Ka pite khangah bi inn leh khampheng buk khawng hilel ding ahih manin guahpi zu leh bitlo, gial kia leh dawllo, keh, vang, kawt hi ding hi. Tua manin tulai i lungkham tawh amau huna lungkham uh kibanglo cih ding hi. Ahi zongin tuabang haksatna pan a kem thei khat om a, tua pen Pasian hi cih na thei uh hi. Huipi nung leh zong a inn te uh leemkhia in, a umna teng lengkhia thei a, nei leh lam zong mut mang thei hi. Tulai ciang tua bang lianga patauh huailo in kikhangto ta a, ahi zongin za ah za a kibit hi tuanlo hi. Nidang sang pen kilungmuangzaw a, tuate ciangciang ah thunget kisam i sa nawnkei hi.


"Tua bek hilo, nisim nek tawm hong pia in" cih zong i lungsim tawng tawh i thungetna hinawn mello tawh kibanga, nek ding ciangciang a ki patau nawnlo tawh kibang hi. A val, a dimlet, a behlapna cihte ki uang ngetzaw ta a, hauh ding, avala neih ding kilimngetzaw ta tawh kibang hi.


Ka pi in a lungkham mahmah pen kangmei, patau, huihpi, guahsia te na hi hi. Kangmei cih ciang amau hun lai in inn pen bi tawh kilam a, buhpawl tawh zong kilam a, tuum teh leh singteh khawng tawh kilam hi. A umna zong mau dap phan khawng hi lel a, a sual lah gua dap hikik lel hi. A khuam lah sing hilel ahih manin meikang kha leh a vekpi in a kangtum baih mahmah ding ahi hi. Tua manin nidangin inn kang leh kiphelh manlo a neih leh lam teng a bei hiziauziau hi. Kum tampi a kepkep a khoikhoi uh minit 20 sung khawnga kangtum khin cihna hi. Tua bang tuak khak ding pen kamsiatna lianpi hi in a kihtak uh ahi hi. Tulai ciang tua hun zah in meikang kipataulo dingin ka um hi. Vanzatte hoihzaw ta, mei kang kha leh zong paisuak lo in kiphelh man dingin vanzat leh gelna kicing omta hi.


Patau a cih ciangin gal leh sa piang kha ding cihna hi. Gal hong laang kha leh numei naupang tualsung pan taikhia in gamsung gamnuai ah kibuk kul dinga, numei naupang patau in akpi mu in a neksawm bangin kawkak ding uh hi. Tua bang tuah khak ding pen khangluite in a lauh mahmah khat uh hi a, khua mipite a bit ding, khua mipite a galmuang ding cih pen hausa leh upate vaihawm leh deih, a hanciam uh ahi hi. Tua bang hun pen tu in nung ngaihsut leng "Hai lai" hun himawk hi. Ahi zongin tua hun laiin lamdanglo hi. Tuipi gal tunma in i kiko giapgiapte khawng tuipi gal tunzawh ciang a hai huai mahmah bang na hilel hi.


Kumsim August kha hong de peuh leh Florida State te in Sunshine a muh loh khak ding uh lau uh hi. Huihpi pingpei hong kilat khak ding lau uh a, Tornado, Hurricane a tuamtuam hong tun khak ding lau uh hi. Thungetna ah hong phawk un a cih uh ciang zong tuate tawh kipelhna ding pen item khat hi thei hi. Japan gam ah zinling pen a ngeina bang in a ngaihsut phial uh hangin a hat mahmah a liin khak ding amau zong dipkua veve hi. Indonesia ah meikang hangin gam lianpipi kangtum a, vanleng lenna ding nangawn nawngkaisak in meikhu kizel hi. South Africa ah WC a om laitak in Brazil ah tui khangin mi 100 val tuiin tai manga, si uh hi. Zinling hangin Haiti ah mi tampi si uh a, inn leh lo tampi kisia hi.


Hih bang leitung ngeina tawh a kizom, natural disaster a kici pen mihing in a kipelh nuam ciat hi a, kuamah a tuak nuam, a thei nuam om masa lo hi. Tua bang tawh kipelh theihna ding lampi a thei omtuanlo a, Himalaya mual mong saklam mualdawna teng pitek khat in bel "Topa" na ko hi. Tua "Topa" pen hihte khempeuh a bawlpa, a kempa, a piangsakpa hi dingin um hi ding hi. Ama ngaihsut tawm ahi tam, ahih kei leh Zomi ngeina ah tua bang ngaihsutna na om khin ahi tam?



Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments: